Yerel siyasette genç olmanın dayanılmaz ağırlığı
Arayüz Kampanyası’nın Mayıs 2025’te yayımladığı “Yerelde Genç Temsil: Engeller ve Deneyimler” başlıklı çalışması, 2024 yerel seçimlerinde aday ya da aday adayı olmuş 20 gençle yapılan görüşmelerden yola çıkarak gençlerin siyasette karşılaştığı yapısal, kurumsal ve kültürel bariyerleri gözler önüne seriyor.
“Neden aday oldun evladım?”
2024 yerel seçimlerde Türkiye genelinde yalnızca 8 genç belediye başkanı seçildi.
Gençlerin siyasete girme motivasyonunu üç ana başlık oluşturuyor:
- Aileden gelen siyasi birikim,
- Toplumsal gelişmelere tepkisellik,
- Sivil toplumdan edinilen örgütlenme deneyimi.
“Sıranı bekle”: Siyasette yaş hiyerarşisi hâlâ çok canlı
Adaylık sürecinde gençleri en çok zorlayan yapısal sorunlar:
- Kampanya sürecinin ağır ekonomik yükü,
- Yoğun mesaiyle çakışan zaman sorunu,
- Sürekli kendini ispat etme baskısı.
Siyasi lider değişimleri veya kritik olaylar, gençlerin adım atmasını hızlandıran tetikleyici unsurlar.
Vitrin gençleri: Seç ama çok oynatma
Pek çok genç aday, sürecin kendisini değil, görüntüyü hedeflediğini düşünüyor.
Vitrin oluşturma sürecinde partiler “sorun çıkarmayan, uyumlu” profilleri tercih ediyor.
Gençlik kotaları uygulanıyor gibi görünse de, asıl kararlar yine üst kadrolarca alınıyor.
Sağ partilerde genç adaylar çoğunlukla “görev istenmez, verilir” gibi bir pasif kabullenme kültürü çıktısı anlayışıyla belirleniyor.
Gençsin, enerjiksin, yavaşla
Gençler enerjilerinin ve hızlarının değer gördüğünü değil, bedelsiz emek olarak kullanıldığını düşünülüyor.
Gençlik kolları karar süreçlerinden dışlanıyor.
Gençler siyasi partilerde ilk temas anını genellikle olumsuz ve dışlayıcı olarak deneyimliyor.
Kampanyaların afiş, broşür ve ulaşım gibi harcamaları içeren mali yükünün neredeyse tamamen bireysel olarak sırtlanması şartı, birçok genci henüz siyasete girmeden çemberin dışına itiyor.
Kurumsal eksiklerin yarattığı kişisel kırılmalar
Kurumsal yapıların zayıflığı, gençlerin sesini duyurabileceği kanalların eksikliğine yol açıyor.
Parti içi hizipçilikler güven kaybına neden oluyor.
Genç siyasetçi adaylarında “ciddiye alınmıyoruz” hissi derin.
Halk desteği genellikle sözlü düzeyde kalıyor. Somut desteğe dönüşmeyen övgüler, “mağdur genç” imajı, gençlerin destek görmek yerine ‘acınmasına’ neden oluyor.
Raporun sonucu net: Rapora göre genç temsilinin artırılması, sadece gençlerin çabasıyla değil, ciddi bir yapısal ve kültürel dönüşüm ile mümkün. Aksi takdirde siyasette gençler hep “geleceğin aktörü” olarak kalmaya devam edecek.
