Ekonomistler: Trump’ın gümrük vergileri Çin ekonomisini zorlamaya başladı
İstanbul, 18 Şubat (Hibya) – ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin ile yeniden başlattığı gümrük vergisi kavgası, dünyanın iki numaralı ekonomisinin karşı karşıya olduğu önemli bir sorunu daha da kötüleştirmeye hazırlanıyor; ekonomistlere göre ülke genelinde talep yetersizliğinden ucuz mal bolluğu başlıyor; birçok işletme fiyat kırmak yerine üretimi azaltmayı gündemine alıyor.
Nikkei Asia’nın, ekonomistlere dayandırdığı haberinde, çelik inşaat demiri üreticilerinden mobilya ve güneş paneli üreticilerine kadar, birçok Çinli üreticinin pazar payı için rekabet etmek üzere fiyatları düşürdükten sonra zarar etmeye başladı. Wind Information’ın verilerine dayanan Nikkei Asia analizine göre, 2024’ün üçüncü çeyreği itibariyle, Çin’in halka açık şirketlerinin yüzde 23’ünden fazlası zarar ederken, bu oran COVID-19’dan önce 2023’te yüzde 20, 2019’da ise yüzde 10’un altındaydı.
Ekonomistler, Trump’ın 400 milyar doların üzerindeki Çin ihracatına yüzde 10 veya daha fazla ek gümrük vergisi getirmesinin, daha fazla üreticiyi uçurumun kenarına itme veya üretimin Çin dışına taşınmasını hızlandırma riski taşıdığı konusunda uyarıyor. Bu da zaten kırılgan olan istihdam piyasasına daha fazla zarar verme ve ülkedeki deflasyonist baskıları şiddetlendirme tehdidi yaratıyor.
Hong Kong Üniversitesi’nde finans profesörü olan Chen Zhiwu, “Ürünlerin üçüncü ülkelere taşınması Çinli üreticileri gümrük vergilerinin şokundan koruyabilir,” diyor ve ekliyor: “Ancak iş fırsatlarını ellerinden aldıkları için Çin ekonomisi için pek de olumlu değil.”
Pekin, kısmen Çin’in yatırım ağırlıklı büyüme modeli ve Başkan Xi Jinping’in tüketime dayalı bir ekonomiden hoşlanmadığını bildirmesi nedeniyle arz tarafını körüklemekten uzaklaşmakta isteksiz davranıyor. Ancak üretimlerini absorbe edecek yeterli talep olmadığından, üreticiler yurtiçinde ve yurtdışında rekabetçi kalabilmek için fiyatları düşürüyor. Bu durum, Çin yönetiminin düşük karlar ve zayıf talebin birbirini güçlendirdiği bir kısır döngü olarak gördüğü, maliyet bilincine sahip şirketlerin yeni yatırımları kısıtladığı ve işçi çıkardığı bir sürece yol açtı.
Kıyasıya rekabeti tanımlamak için kullanılan “involüsyon tarzı kısır rekabet” ifadesinin popülerlik kazanmasıyla birlikte hükümet, Aralık ayında bu davranışı dizginleme sözü verdi. O ay 30’dan fazla güneş paneli üreticisi, sektör genelindeki kayıpları durdurmak için, fiyat kırmak yerine üretimi azaltmaya başladı. Benzer şekilde, Kasım ayında Çin Endüstriyel Güç Kaynakları Birliği lityum pil üreticilerini “kısır rekabetten” kaçınmaya çağırdı.
Ekonomistler, Pekin’in fiyat savaşlarından kaçınmak ve tüketimin ekonomide oynadığı rolü artırmaya odaklanmak için şirketleri zorlamaktan daha fazlasını yapması gerektiğini söylüyor. Pantheon Macroeconomics’in kıdemli ekonomisti Kelvin Lam, “Daha fazla rakip olduğu sürece, bu kartel anlaşmalarını sürdürmek çok zor,” dedi. “Daha büyük sorun talep yetersizliği.”
İhracat, baskıyı hafifleten birkaç çıkış noktasından biri oldu. Morgan Stanley’de baş Çin ekonomisti olan Robin Xing, Çin’in iç dengesizliği devam ettiği sürece şirketlerin denizaşırı sevkiyatlara bağımlı olmaya devam edeceğini söyledi. Ancak engeller hızla yükseliyor. Xing, “Yaklaşan gümrük tarifeleri ve uzun vadeli çok kutuplulaşma eğilimi, kapasite artışına kıyasla adreslenebilir pazar büyüklüğünün potansiyel olarak daha düşük büyümesi anlamına geliyor” uyarısı yaptı.
