KÖLN (AA) – “Avrupa’nın lezzetleri” başlıklı dosya haberin üçüncü bölümünde AA muhabiri, Almanya’nın Bavyera bölgesinin meşhur yiyeceği olan “pretzel”i ele aldı.
- Tadıyla dünyaya nam salan İtalyan dondurması: Gelato
- Bosna Hersek’in geleneksel köftesi: Çevapi
Köln kentinde 9 yıldır pretzel ustası olan Nina Claes, ailesinin 30 yıldır ürettiği pretzelin kendilerine has lezzet formülünü AA muhabirine anlattı.
Almanya’da özellikle karnaval ve festivallerde ağaç barakayı andıran dükkanlarında pretzel pişiren Claes, ürünlerinin taze ve doğal olması nedeniyle çok beğenildiğini söyledi.
Aileden gelen özel bir formülle el yapımı pretzel yaptıklarını belirten Claes, “Üvey babamın 30 yıl önce başladığı mesleği o vefat ettikten sonra 9 yıldır ben sürdürüyorum. Bu mesleği çok sevdiğim için devam ettiriyorum.” dedi.
Claes, hamurun hazırlanma aşamasının önemine dikkati çekerek, “Her şeyi taze yapıyoruz, kendi hazırladığımız hamuru burada açıyoruz. Bu bizim en büyük özelliğimiz. Başkaları hamuru bir gün önceden hazırlayıp buzdolabına koyuyorlar ve ertesi gün donmuş hamuru kullanıyorlar. Bizim özelliğimiz ise bunun aksine hamuru hazırlayıp her şeyi burada taze olarak yapıyoruz.” şeklinde konuştu.
Almanya’da pretzelin meşhur olmasının Bayern’deki Ekim Festivali’nden kaynaklandığını belirten Claes, yaptıkları lezzetli pretzellerin lezzet formülünü şöyle anlattı:
Fotoğraf: Kadir İlboğa/AA
“Hamur açma bu işin en zor kısmı. Aynı şekilde açılması lazım ve bir hamlede pretzel şekline getiriyoruz. Pretzel yapımında en önemli şey, hamuru açtıktan sonra (sodyum hidroksit içeren) suya batırıyoruz daha sonra fırında 200 derecede 8 dakika boyunca pişmesini bekliyoruz. Eğer suyla ıslatmazsak bu formu veremeyiz. Pretzelde önemli olan içi hafif yumuşak hamur gibi dışı ise kızarıyor. Pretzele rengini ve tadını veren özellik buradan geliyor. Pretzeli peynirli, salamlı hatta pizza şeklinde de hazırlayıp satıyoruz. Pizza pretzel yeni ürünümüz, pizza gibi üzerine malzemeleri koyup bu isimle satıyoruz.”
Claes, nisan ayından aralık ayına kadar farklı pazarlara gittiklerini, festivallere katıldıklarını anlatarak, “Ürünümüzü oralarda sunuyoruz. Özellikle son iki yıldır bilinen birçok festivale katıldık. Ayrıca kurulan pazarlara gidiyoruz. Örneğin üç hafta sonra yeni kurulan bir hayvanat bahçesine gideceğiz.” şeklinde konuştu.
Müşterilerden pretzeli çok sevdiğini belirten Anika “Az önce taze yapılmış peynirli bir pretzel satın aldım. Taze pişmiş pretzeli çok severim. Hele peynirliyse daha çok severim. Hem çıtır çıtır hem farklı, güzel bir tadı var. Üstelik pahalı da değil.” dedi.
Özellikle peynirli pretzeli tercih eden Lina da “Peynirli pretzeli çok seviyorum. Güzel bir tadı var, çoğu insan peynirli seviyor, hem de doyurucu. Biz Almanlar böyle hamur işlerini çok seviyoruz.” ifadelerini kullandı.
Sebastian ise yeni pişirilmiş pretzeli sevdiğini söyleyerek, “Pretzeli çok seviyorum ama tam olarak hikayesini bilmiyorum. Almanya’da pretzel çok tüketiliyor, her pazarda var. Bu ürünü aldığım yer de taze yapıyor, hem peynirli var hem salamlı, ikisi de çok lezzetli.” şeklinde konuştu.
Berlin’in Schöneberg ilçesinde “Brezel-Berlin” işletmesinin sahibi Markus Müller de pretzelin ortaya çıkışıyla ilgili çeşitli anlatımların bulunduğunu söyledi.
30 yıldan beri pretzel pişirdiğini belirten Müller, bu yiyeceğin Bavyera’da 1111’den, Svabya bölgesinde ise 1470’den beri bilindiğini dile getirdi.
Aslen Avusturyalı olan Müller, Bavyera’da Katolik halkın yaşadığını belirterek, rahiplerin kollarını göğsünün üzerine koyarak dua ettiği için Bavyera’da pretzelin bu şekli aldığının anlatıldığını ifade etti.
Svabya bölgesinde ise başka bir hikayenin anlatıldığına işaret eden Müller, şöyle konuştu:
“Urach kentinde fırıncı Frieder parayı zimmetine geçirdiği için Kont Ebehard’ın gözünden düştü. Bunun üzerine ölüm cezasına çarptırıldı. Ancak elinden çok şey gelen Frieder’den vazgeçmek istemeyen Kont, üç günde, içinden güneşin üç kez parıldadığı bir ekmek yapabilmesi durumunda fırıncıyı affedeceğini söyledi. Fırıncı çaresizdi. Üçüncü gün onu izlemeye gelen eşi kollarını göğsüne koymuş ve başını eğmiş bir şekilde fırıncıyı izliyordu. O anda bu şekilde bir çörek yapmayı düşündü. Hikayeye göre oradan geçen bir kedi üzerinde çöreklerin bulunduğu tepsiyi, tepsilerin yıkanması için kullanılan sodyum hidroksit içeren suya düşürdü. Fırıncı, zamanı olmadığını ve bu şekilde çörekleri pişireceğini söyledi. Böylelikle pretzel ortaya çıktı.”
Müller, pretzelin yapımında zamanın önemli olduğunu belirterek, “Pretzel, derin dondurucudan çıkarıp fırına verilen hazır bir ürün değil. Bunun gerçek bir pretzel ile ilgisi yok.” dedi.
Kaliteli un kullanılması gerektiğini vurgulayan Müller, “Buna ek olarak (pretzelin) yumuşak olması için unun elekten geçirilmesi lazım. İçeresinde ayrıca malt, yağ ve su var.” ifadesini kullandı.
Müller, pretzelin kolay tüketilen bir ürün olduğunu belirterek, “En sevileni tereyağlı pretzeldir. Münih’te beyaz sosis ile Schwab bölgesinde öğleden önce yenir.” bilgisini paylaştı.
Kendisinin pretzelin 34 çeşidini yaptığını anlatan Müller, “Klasik olarak kabak ve başka çekirdekli, ancak avokadolu, biberli ve çikolatalı da yapıyorum. Pretzelin temeli hep aynı, onunla ne yaptığım önemli. Popülaritesi artıyor, özellikle biberli pretzellerin. Çünkü insanlar acılı olanları yemeyi seviyorlar.” dedi.
Pretzelin farklı büyüklüklerde yapıldığına dikkati çeken Müller, “Benim bebek pretzeli olarak adlandırdığım el büyüklüğünde olanlar var. Bu okullar, kreşler veya davetler için uygun oluyor. Standart pretzel ise 120 gram. Bir de Wiesen pretzeli var, bu da 250 gram. Eğlenceler için de 80 santimetre büyüklüğünde pretzelleri yapıyorum.” şeklinde konuştu.
Muhabir: Mesut Zeyrek,Erbil Başay
