Uzaktan eğitimin dünyada ilk uygulanışı, Türkiye’de Anadolu Üniversitesi’nin etkileri ve pandemi döneminde eğitimin her kademesinin uzaktan eğitim ile tanışması gibi hususlardan, Kriter Haber’de uzaktan eğitim ile ilgili kaleme aldığımız ilk köşe yazısında bahsetmiştik. O yazının sonunda ifade ettiğimiz gibi, bir araştırma kapsamında, pandemi döneminde uzaktan eğitim alan üniversite öğrencileri ile yaptığımız görüşmeleri tamamladık. Görüştüğümüz öğrenciler bu yıl fakültelerin 4.sınıfında okuyan öğrencilerdi ve tevafuk o ki yaptığımız görüşmeler, deprem sebebiyle yine uzaktan eğitime geçilen bir döneme denk geldi. 4 yıllık bir üniversite eğitim sürecinin minimum 8 döneme denk geldiğini düşünürsek, bu öğrenciler eğitimlerinin yarısını uzaktan eğitimde tamamlamış oldu.
Öğrencilere uzaktan eğitimi farklı açılardan değerlendirmek üzere farklı noktalara değinen sorular yöneltildi. Bu sorular öncelikle onları tanımak amacıyla sosyo-demografik özellikleri ile ilgili kısa cevaplı sorular ve sonrasında uzaktan eğitim dönemindeki tecrübelerini daha iyi analiz edebilmek amacıyla açık uçlu sorulardan oluşmaktadır. Sosyo-demografik özelliklerine dair sorular, yaşadıkları bölge, bulundukları ortam, aile yapıları, çalışma durumları, gelirleri, not ortalamaları, kullandıkları cihaz ve bağlantı türü gibi birçok farklı faktörü göz önüne alacak şekilde planlanmıştır. Açık uçlu sorular ise dersleri düzenli takip edebilme durumu, hocalara erişim, uzaktan eğitimin ekonomik katkıları, avantajları ve dezavantajları, internet altyapıları ve bilgisayar teknolojilerine adaptasyon gibi konuyu birçok farklı açıdan ele alacak şekilde oluşturulmuştur.
Öğrencilere uzaktan eğitimin avantajları olup olmadığı sorulduğunda hepsi bazı avantajları olduğunu ifade ettiler. Öğrencilerin tamamına yakını, uzaktan eğitimin avantajları sorulduğunda derslerin tekrar kayıttan dinlenebilmesi ve bu sayede tekrar not tutmak ya da anlaşılmayan yerlerin tekrarının mümkün olması cevabını verdiler. Bunun dışında kendilerine ayırdıkları zamanın artması, hem bir işte çalışıp hem de eğitime devam etme imkânı sunması, mekândan bağımsız olarak istenilen yerden bağlanılabilmesi uzaktan eğitimin diğer avantajları arasında ifade edildi. Öğrencilerden biri, salgın döneminde uzaktan eğitimin en önemli avantajının bu eğitim sistemine dair ülke genelinde prova yapılmış olması ve eğitim alanında teknolojik gelişmelere adaptasyonun sağlanması açısından geleceğe yönelik bir yatırım olduğunu belirtti. Dezavantajları sorulduğunda ise en yaygın verilen cevaplar motivasyon eksikliği, derslere olan ilginin azalması ve sosyalleşme ortamının bulunmaması oldu. Uygulamalı alanda eğitim alan mühendislik fakültesi öğrencileri, uygulamalı derslerde uzaktan eğitimin dezavantajlı olduğunu ifade ettiler. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencileri salgın döneminde hastanelerde staj imkânı bulurken mühendislik öğrencileri bunu çoğunlukla proje ve ödev olarak tamamladı. Mühendislik fakültesi öğrencilerinden biri, salgın döneminde 40 kişilik sınıftan sadece 2 öğrencinin yüz yüze staj yapabilme imkânı bulduğunu ifade etti.
Öğrencilerin tamamı uzaktan eğitimin ekonomik açıdan yararlı olduğunu kabul etmekle birlikte sadece ekonomik olması sebebiyle bu eğitim sistemini tercih etmeyeceklerini belirttiler. Birçok öğrenci, öğrencilik döneminin kıymetine işaret ederek hayatta bu dönemi bir daha yaşamanın mümkün olmadığını, bu sebeple bu dönemi sosyal ortamlarda ve kampüste geçirerek en iyi şekilde tamamlamak istediklerini ifade ettiler. Yapılan tüm görüşmeleri göz önüne aldığımızda, iktisadi açıdan şaşmayan sonucu da söyleyelim. Anne-baba eğitim düzeyi yüksek, orta gelirli aileye mensup öğrenciler, uzaktan eğitim döneminde dahi dersleri düzenli takip ediyor, uygun çalışma ortamları var ve yıl sonu ortalamaları yüksek. Anne-baba eğitim düzeyi düşük, düşük gelirli aileye mensup öğrencilerin ise uzaktan eğitim döneminde çalışmak durumunda kaldığını ve dersleri takip edemediğini de belirtelim.
Son olarak kendi kanaatimi yazarak bitirmek istiyorum. Uzaktan eğitim, sadece olağanüstü durumlarda başvurabileceğimiz bir sistem değildir. Özellikle, teorik bilimlerde alınacak eğitimler noktasında her zaman cazip, pratik, zamandan ve mekândan tasarruf dahi edilebilecek bir yöntemdir. Uygulamalı bilimlerde çeşitli dezavantajları kesinlikle mevcut, bir de en büyük problemlerden biri kırsal kesimlerde internet altyapısının oldukça yetersiz olması. Bilgisayar ve akıllı telefon fiyatlarının yüksek döviz kuru sebebiyle öğrencileri zorlaması da bir diğer ciddi problem. Seçim öncesi verilen vaatlerden biri olan öğrenciye bir defaya mahsus vergisiz akıllı telefon ve bilgisayar fırsatı mutlaka yerine getirilmeli. İnternet altyapısı kırsal kesimde güçlendirilmeli. Şartların ve koşulların iyileştirilmesi gerektiği ve uzaktan eğitimin hayatımıza bir daha çıkmamak üzere girdiği herhalde artık herkes tarafından kabul edilen bir gerçek. Sağlıcakla kalın.
