Erbil’de merak ettiğimiz bir diğer konu insanların genel geçimi, hayat standartları ve sosyal yönleri.
Bu kısımlarda yer yer şaşırdığımız şeyler duyuyoruz.
Bankacılık sisteminin çok kısıtlı olduğu Erbil’de memurlar maaşlarını çalıştıkları devlet dairesindeki mutemede gidip imza atarak elden alıyormuş. Evet evet, çok eskiden Türkiye’de de olduğu gibi Erbil’de hala insanların çoğu nakit parayla çalışıyor.
Hal böyle olunca pos cihazı, internet alışverişi, kredi kartı kullanımı da kısıtlı. Kredi kartına taksit olayı da henüz halkın çok alışık olmadığı bir durum.
Bununla birlikte Erbil’de yaşayan memurlar 3 aydır maaşlarını alamıyorlarmış.
Yerel kaynağımızın aktardığına göre Bölgesel Yönetim ile Bağdat Hükümeti arasındaki bazı sıkıntılardan kaynaklıymış bu durum.
Halkın neredeyse %80’nin bir şekilde devletten maaş aldığı Erbil’de 3 aydır maaşların yatmamış olmasına rağmen sosyal hayatta hiçbir şekilde bir sorun gözükmüyor.
AVM’ler, restoranlar, kafeler, çarşı-pazarlar yine insan kalabalığı.
Maaşın yatıp yatmaması belirli bir kesim için çokta önemli değil diyor kaynağımız.
Peki, maaşlar neden yatmadı diye soruyoruz?
IKBY’nin bütçesi tüm gelirlerin gittiği Bağdat Hükümeti tarafından IKBY’ye aktarılıyormuş. Bağdat Hükümeti de son zamanlarda artan memur sayısından dem vurarak IKBY’den tam personel listesi istemiş.
Listede 150 yaşında olan insan var…
Bir camide 5 İmam, 5 Hatip, 15 temizlikçi…
20 hanelik bir köyün camisinde 25 temizlikçi gözüküyor…
Ülkede raylı sistem yok ama Tren İdaresinde 200 kişi çalışıyor…
Kâğıt üzerinde 400 bin asker var, gerçekteki sayı o kadar değil…
Böyle bir durumda devlette çalışan biri ayda 1 ya da 2 gün çalışıyor. Geriye kalan boş zamanlarında ya dükkânını bekliyor ya da başka işlerde çalışıyor.
KISA KISA NOTLAR
*FETÖ’nün Irak genelinde 43 okulu, 1 üniversitesi ve 10 bin civarında öğrencisi var,
*Irak kuzusu, Kulak Ekmeği, Tahin, Hurma Pekmezi ve Suriye Zeytinyağı… Mükemmel,
*Erbil’de 7 ülkenin askeri üssü var,
*Şehircilik yönünden Erbil, Irak’ın en iyi şehri,
*Uluslararası Maarif Erbil Okulu görmeye değer. Çok yönlü ve güçlü bir eğitimi var,
*Real Madrid-Barselona maçında şehir kilitleniyor. Her maçtan sonra 8-10 yaralı…
*Her evde iki elektrik sayacı var. Biri devletin biri de jeneratör işletmesinin. Devlet günde 12 saat elektrik sağlıyor ama herhangi bir kararma söz konusu değil. Jeneratörler anında devreye giriyor ve her yer ışıl ışıl,
*Ülkede altyapı yok. Fosseptik sistemi profesyonel işliyor; herhangi bir koku ve pislik durumuna rastlamadık,
*Kuzey Irak’ın sadece petrol geliri 350 Milyon doların üzerinde. Sadece memur gideri 17 Milyon dolar civarında. Geri kalan para gökdelenlere, AVM’lere, rezidanslara dönüşüyor,
*Belediye otobüsü yok denecek kadar az, özel taksi çok fazla. Ama birinin arabasının olmaması ve toplu ulaşım/taksi kullanması kınanma sebebi,
*Bankamatik memurluğu ve yolsuzluk ile ilgili bir reform başlatılmış,
*Cuma tatili ülke için çok önemli,
*Sınıflarda kızlarla erkekler ayrı ayrı oturuyor,
*Bir yakını vefat eden 40 gün boyunca siyah giyiniyor,
*PKK Barzani’yi meşru kabul etmiyor, Barzani’de PKK ile mücadelede Türkiye ile birlikte çok iyi işler çıkarıyor,
*Mısır, İran ve Çin ticarette güçlü; bölge halkı Türkiye’nin burada ticarette bir numara olmasını arzuluyor,
*Erbilli bir iş insanı tek başına bizim deprem bölgesine hızlıca gelip deprem bölgesinde 1 milyon dolar dağıtmış. Biz beyefendiyle tanıştık. Benim dışımda da depremde Türkiye’ye gelen ve resmi kayıtlara girmeden yardım dağıtan çok insan oldu dedi,
*Üniversite’de sınıf geçmek için parti torpiline başvuranlar haricinde ciddi oranda entelektüel ve bilgin insanlar da var,
*Ramazan ayında açık lokanta görmek imkânsız olduğu gibi oruç tutmayanlara da iyi gözle bakılmıyormuş,
*Geçiş süreci yaşayan IKBY’de toplumun genelini dindar insanlar oluşturuyor. Türkiye Kuzey Irak’a göre daha seküler-Kuzey Irak Türkiye’den daha dindar; bu bereketi ve bolluğu şehri gezerken gözlemliyoruz,
Son not: Yakın zamanda Balıkesir’den Erbil’e bir dostumuzun girişimiyle turizm seferleri başlayacak. Fiyatları uygun tutmasını tembihlediğimiz turlarla imkânı olanların Erbil’e gitmesinde yarar var.
