Karesi Bey’in Balıkesirli Olmadığını Biliyor Muydunuz ?

Bugün affınıza sığınarak bir girizgah yapmadım. Çünkü konu oldukça uzun, karmaşık ve yorucu.. Bu sebeple hemen başlıyorum. İlk olarak 13. yüzyılın sonları ile 14. yüzyılın başlarında Balıkesir’e hakim olan bir beylik vardı. İsmini de hepimizin bildiği üzere Karesioğulları.. Ancak ismi bu değil. (!)

Bu beylik hakkında yazılan eserler Osmanlı döneminde kaleme alındığından hakim olan yazı dili de Osmanlı Türkçesi idi. Bu sebeple Karesi mi Karasi mi Karası mı olduğu hep karıştırılır. Osmanlı kaynaklarında ‘’Karası’’ şeklinde yazılmaktadır.

Sizlerin en doğru bilgiye ulaşmanızı sağlamak biz tarihçilerin en önemli görevidir. Hepimizin bildiği üzere yarım hekim candan, yarım hoca dinden, yarım tarihçi de insanı gerçeklerden eder. Bu sebeple sizlere Karası Bey’i ve Karası Beyliği’ni anlatırken bu beyliğin uzmanı olan kişilerden ve hocalarımdan edindiğim bilgileri paylaşıyorum. Öncelikle beyliğin adı Karası Beyliği’dir. Beyliğin kurucusu da Karası Bey’dir.

Kimdir bu Karası Bey ve neden hakkında çok fazla bilgi bulunmamaktadır?

Çünkü Karası Bey, Anadolu Selçuklu Devleti’ne bağlı devletin bir askeridir. Günümüzde dahi askerlerimizin bütün şecerelerini bilmezken o dönemlerde askerlerin bilgisi haliyle yoktur. Bununla birlikte elde olan kayıtlar da 1402 yılında Ankara Savaşı sırasında yakılıp yok edilince günümüze pek bir şey ulaşamamıştır.

Karası Bey Balıkesirli değildir bu doğru bir bilgidir. Çünkü Türkler neredeyse yarı göçebe hayatı yaşıyorlardı diyebiliriz. Türkler gittikleri yerlerde devlet kurmaları ile ünlüdür. Siz zannediyor musunuz ki Ertuğrul Gazi, Osman Gazi hep Bursa civarındaydı. Hayır. Onlar da Selçuklu Devleti’nin askeriydi ve doğudan savaşa savaşa Bursa’ya gelmişlerdi. Düşman ile savaşıp toprak fethediyorlar ve o bölgeye yerleşip bir yerleşim yeri kuruyorlardı. 1000’li yıllardan itibaren Anadolu’da görülen Büyük Selçuklu Devleti, birinci dönem beylikler, ikinci dönem beylikler ve daha sayabileceğimiz diğerleri.. Hiçbiri günümüzde anılan şehirde doğmamıştı. Yani atalarımızın dediği gibi doğduğun yer değil doyduğun yerdir esas olan.

Karası Bey’in ismi kesinlikle Kara İsa’dan gelmemektedir. Kara İsa diye kayıtlara geçen kişi ile Karası Bey farklı kişilerdir. Günümüzde halen bu iki kişinin karıştırılması tamamen Osmanlı Türkçesi ile isim yazılması ve bizlerin o isimleri Latin harfleri ile yazarken yanlış yazmamızdan kaynaklanmasıdır.

1071 yılında Malazgirt Zaferi ile birlikte Anadolu, Türk yurdu olmaya başlamıştı. Bu amaçla Anadolu’nun birçok yerinde çeşitli beylikler ortaya çıkmıştı. 1071-1178 yılları arasında hüküm süren Danişmendliler Beyliği Sivas, Tokat, Amasya, Kayseri ve Malatya civarında hakimiyet kurmuşlardı. İşte Karasıoğulları’nın kökeni bu beyliğe yani Danişmendliler’e dayanmaktadır. Tokat şehrinde bulunan iki mezar taşında Karasıoğulları’nın şeceresi yer almaktadır. Karası Bey de bu şecerede yer almakta ve kendisi bir Danişmend Beyliği mensubudur. Ancak 1178 yılında Anadolu Selçuklu Devleti, Danişmendliler’e son verince Karası Bey, Anadolu Selçuklu Sultanı II. Kılıç Arslan’ın döneminde Selçukluların uç beyi olarak görev almaya başlamıştı. Selçuklu Devleti de yıkılma sürecine girince Karası Bey, Balıkesir civarına gelmiş ve burada kendi adını taşıyan beyliğini kurmuştu.

Burada beylik kurduğunun en önemli kanıtlarından birisi Balıkesir’in Balya ilçesinde Danişmend isimli bir bucak bulunmasıdır. Aynı zamanda bu bölgede Danişmendliler’e ait oymakların izleri görülmüştür.

Karası Beyliği’nin merkezi sadece Balıkesir değildir.

Evet, bir diğer mevzuumuz da Karası Beyliği’nin Balıkesir’de kurulup burada yerleşim olduğuna inanmamız.. Anadolu’da Osmanlı hakimiyeti yok iken yaşanılan yerler şehir olarak değil bölge olarak isimlendirilmekteydi. Günümüzde Balıkesir ilini içine alan bölge Mysia denilen bölgedir. Bu bölgede günümüzde Balıkesir, Manisa, İzmir, Çanakkale, Kütahya ve Bursa diye isimlendirilen 6 şehrin bulunduğu bölgeye Mysia ismi verilmekteydi. Anadolu Selçuklu Devleti zayıflayınca Karası Bey, asker olarak bir Mysia bölgesinden bir yer fethediyor, burada bağımsızlığını ilan ediyor ve bir beylik kuruyordu. Karası Bey’in hakim olduğu yerler ilk dönemlerde Edremit, Manyas ve Bergama olsa da yapılan fetihler ile beylik Biga ve Çanakkale’ye doğru genişlemişti. Zaman içerisinde Karası Beyliği’nin merkezi Balıkesir, Bergama ve Çanakkale olmuştu.

Lafı daha fazla uzatmamak adına, eğer bu konu ile ilgili daha çok bilgi edinmek istiyorsanız ve Karası Bey’in ve Karası Beyliği’nin kökeni teorilerini ayrıntılı bir şekilde okumak istiyorsanız sizlere Zerrin Günal Öden’in Karası Beyliği isimli kitabını tavsiye ederim. Kitapta merak ettiklerinizden daha fazlasını bulacağınıza eminim.