Kıymetli Okurlarım,
Bugüne kadar kaleme aldığım bütün yazılarımın çoğunda tarihi olayları anlattım. Bugün ise tarihe geçen bir olayı değil, bir ürünü anlatıyorum. Öyle ki bu ürün az daha unutulacaktı! Eğer coğrafi işareti alınarak tarihe geçmeseydi…
İşte bu ürün; sadece Balıkesir’in İvrindi İlçesi’nin Yağlılar Köyü’nde yapılan Yağlılar Basma Helvası’dır. Dün İvrindi’mizin başarılı Belediye Başkanı Yusuf Cengiz hocamla güzel bir öğle yemeğinde bir araya gelerek Yağlılar Basma Helvası’nı konuştuk. Diğer bir ismi de Meyane Tatlısı olan Yağlılar Basma Helvası Yağlılar Köyü’nde imece usulü şeklinde yapılmaktadır. Şu an bu tatlıyı sadece orta yaş grubu yapıyor desek haksız sayılmayız. Çünkü genç kuşak bu tatlıyı yapmayı bilemiyor. Bu sebeple Yağlılar Basma Helvası yavaş yavaş unutulmaya başlıyordu ki…
İvrindi’nin başarılı Belediye Başkanı Yusuf Cengiz bu helvanın coğrafi işaretini alarak hem unutulmasını engellemiş hem de helvanın gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamıştır. Ben de bunu öğrenir öğrenmez düştüm helvanın peşine.. Balıkesir’in kültürel mirası olarak Yağlılar Basma Helvası’nın tarihini, geçmişini, yapımını ve tarifini öğrendim. Bunu da hemen sizlerle paylaşmak istedim.
Yağlılar Basma Helvası’nın 2023 yılında Türk Patent Kurumu tarafından coğrafi işaret verilmesinin sebebi, bu helvanın diğer helvalardan farklı olarak sadece Yağlılar Köyü’nde yapılmasıdır.
İvrindi Belediye Başkanı Yusuf Cengiz ve ekibi Yağlılar Basma Helvası’nın yapımının yavaş yavaş unutulmaya başladığını fark edince harekete geçmişlerdi. Böylece bu ürün coğrafi işaret sayesinde koruma altına alınmıştı. Basma Helvası’nın yapımı yaklaşık olarak bir gün sürmektedir. Köyün meydanına veya halkın belirlediği bir yere önce kazanlar konulur sonra kazanların içerisine helvanın malzemeleri konur ve helva karıştırılarak oluşturulmaya başlanır. Bu helva odun ateşinde pişerdi. Helva, kavrulma işlemi bitip piştikten sonra şerbetlenerek yenir. Bu helvanın en önemli özelliklerinden birisi de çok uzun süre dayanıklı olmasıdır.
Geçen sene İvrindi’nin coğrafi işaretli ürünü olan Kelle Peyniri hakkında bir makale kaleme almıştım. (Okumak isteyenler için link bırakıyorum: https://www.academia.edu/94720958/Y%C3%B6resel_Miras%C4%B1m%C4%B1z_Co%C4%9Frafi_%C4%B0%C5%9Faretli_%C4%B0vrindi_Kelle_Peyniri) Bu sene de nasip olursa Yağlılar Basma Helvası hakkında yaptığımız çalışmaları tamamlamak üzereyiz. Böylece güzel Balıkesir’imizin kültürel miraslarının akademik sacayağını yavaş yavaş oluşturmaya çalışıyoruz. Hazır coğrafi işaretli ürünlerden bahsetmişken bizden duymuş olmayın ama İvrindi Belediyesi Gümeli Kestanesi için de coğrafi işaret alacak! Eee ne demişler böyle lezzet diyarı bir ilçeye böyle coğrafi işaretli ürünler yakışır!
