Bilim insanları tarihte kurgusal bir karakter olarak bilinen bir 3. yüzyıl Roma imparatorunun gerçekten var olduğunu, antik bir altın parayla kanıtladı.
Üzerinde Sponsiano ismi yazan ve onun portresinin bulunduğu antik para, 300 yıldan uzun zaman önce, bir dönem Roma İmparatorluğu’nun uzak köşelerinde kalan Transilvanya’da bulunmuştu.
Sahte olduğuna inanılan imparatorun parası, yıllarca bir müze dolabında kilitli kalmıştı.
Ancak bilim insanlarının incelediği paranın üzerindeki izler, onun 2000 yıl önce dolaşımda olduğunu kanıtlıyor.
Araştırmayı yürüten, University College London’dan Profesör Paul Pearson BBC’ye bu keşfin onları çok şaşırttığını söyledi:
“Bulduğumuz şey bir imparator. O, sahte olduğu düşünülen bir figürdü. Ama biz onun gerçek olduğunu ve tarihte bir rolü olduğunu düşünüyoruz”.
Bu madeni para, 1713’te keşfedilmiş küçük bir hazinede bulunuyordu. 19. yüzyılın ortalarına kadar gerçek bir Roma parası olduğu düşünülüyordu, ancak sonradan kaba tasarımlarından dolayı dönemin kalpazanlarından biri tarafından yapıldığından şüphelenilmeye başlandı.
1863’te Fransa Ulusal Kütüphanesi’nden madeni para uzmanı Henry Cohen bunların kötü yapılmış, “modern” sahte paralar olduğunu söyledi.
Diğer uzmanlar bunu kabul etti ve Sponsiano parası bugüne kadar akademik kataloglarda yer almadı.
Ancak Prof. Pearson, Roma İmparatorluğu üzerine yaptığı araştırma sırasında madeni paranın fotoğraflarını gördü. Paranın yüzeyinde, dolaşımda olmasından kaynaklanan çizikler seçilebiliyordu.
Bunun üzerine paranın kilitli dolapta tutulduğu Glasgow Üniversitesi Hunterian Müzesi ile temasa geçti.
Madeni paranın buradaki dört örneği üzerinde inceleme yapıldı ve üzerinde gerçekten çizikler olduğu doğrulandı.
Müzenin madeni para üzerine çalışan küratörü Jesper Ericsson projede Prof. Pearson ile birlikte çalıştı.
Ericsson, yapılan kimyasal bir analizin de paraların yüzlerce yıl toprakta gömülü kaldığını ortaya çıktığını söyledi.
Araştırmacılar şimdi Sponsiano’nun kim olduğunu bilmek istiyor. Onlara göre, Sponsiano Roma İmparaorluğu’nun savunması zor, uzak bölgesi Daçya’yı yönetmeye zorlanan bir askeri komutandı.
Daçya, MS 260’larda imparatorluğun geri kalanından kopuktu. Salgın hastalık, iç savaş vardı ve imparatorluk parçalanıyordu.
Sponsiano da muhtemelen bu kaos döneminde düzen sağlanana kadar en yüksek yönetici olarak Daçya’nın sivil ve askeri nüfusunu korudu.
Ericsson’a göre, MS 271 ile 275 yılları arasında bu bölge boşaltıldı. Kuşatılan ve imparatorluktan tamamen kopuk olan Daçya’daki yönetim görevi ona verilmişti:
“Burada işleyen bir ekonomi yaratmak için kendi madeni paralarını basmaya karar verdiler.”
Bu teori, paraların neden Roma’dakilerden farklı olduğunu açıklıyor.
“İç savaş olduğu için gerçek imparatorun kim olduğunu bilmiyor olabilirler” diyen Pearson şöyle devam ediyor:
“Ancak Roma’dan onları yöneten gerçek bir gücün yokluğunda, yüksek askeri komutana ihtiyaçları vardı. O ihtiyaç duyulan bir dönemde komutayı devraldı”.
Bu durum fark edilince, başka Sponsiano paralarının da bulunduğu Romanya Sibin’daki Brukenthal Müzesi’ndeki araştırmacılara haber verildi.
Bu, Transilvanya’daki Habsburg Valisi Baron Samuel von Brukenthal’ın mirasının bir parçasıydı.
Anlatılanlara göre Baron öldüğü sırada madeni parayı inceliyordu ve yaptığı son şey “gerçek” yazan bir not bırakmaktı.
Bu zamana kadar bu imparatorun hayali bir karakter olduğunu düşünen Brukenthal Müzesi’nin fikri İngiltere’de yapılan araştırdıktan sonra değişti.
Müze müdürü Alexandru Constantin Chituța, bunun Transilvanya ve Romanya tarihi için olduğu kadar Avrupa tarihi için de önemli bir sonuç olduğunu söyledi: “Eğer bu sonuçlar bilimsel olarak kabul görürse tarihimiz için diğer bir önemli figür katılacak.”
