Brüksel, (Hibya) – The Guardian, Avrupa Birliği’nin 2018 ile 2021 yılları arasında bir düzineden fazla milyardere cömert çiftçilik sübvansiyonları verdiğini, bunların arasında eski Çek başbakanı Andrej Babiš ve İngiliz iş adamı Sir James Dyson’ın şirketleri de olduğunu ortaya çıkardı.

AB üye ülkelerinden alınan resmi ancak şeffaf olmayan verilerin analizine göre milyarderler, binlerce küçük çiftlik kapatılmışken dört yıllık dönemde AB’nin 3,3 milyar avroluk tarım yardımlarıyla bağlantılı ‘nihai yararlanıcıları’ oldu.

2022 Forbes zenginler listesinde yer alan 17 “en büyük yararlanıcı” arasında, Şubat ayında çiftçilik sübvansiyonlarıyla ilgili dolandırıcılıktan beraat eden eski Çek başbakanı Babiš; İngiltere’nin AB’den ayrılması gerektiğini savunan ve şirketi Brexit’ten önce ödemeler alan İngiliz elektrikli süpürge kralı Dyson; ve Wolverhampton Wanderers futbol kulübünün sahibi Çinli yatırımcı Guangchang Guo yer alıyor.

AB vergi mükelleflerinin fonlarından yararlanan diğer milyarderler arasında, 2022’de Vladimir Putin hakkında “yanıldığını” kabul eden Alman et kralı Clemens Tönnies; Danimarkalı vahşi doğayı yeniden canlandırma meraklısı ve İngiliz özel toprak sahibi Anders Holch Povlsen; ve Danimarkalı oyuncak üreticisi ve Lego’nun eski CEO’su Kjeld Kirk Kristiansen yer alıyor.

AB, ortak tarım politikası (Cap) aracılığıyla tüm bütçesinin üçte birini çiftçilere veriyor. Bu politika, çiftçilerin desteğe ihtiyaç duyup duymadıklarına göre değil, sahip oldukları arazi alanına göre para dağıtıyor.

Ancak katı gizlilik kuralları, zayıf şeffaflık gereklilikleri ve karmaşık şirket mülkiyeti zincirleri, parayı kimin aldığına dair çok az incelemenin mümkün olduğu anlamına geliyor.

Avrupa Parlamentosu’nun bütçe kontrol komitesi tarafından 2021’de yaptırılan bir çalışmada, Avrupa Politika Çalışmaları Merkezi’nden (Ceps) araştırmacılar, AB fonunun en büyük nihai yararlanıcılarını tam bir güvenle belirlemenin “şu anda fiilen imkansız” olduğunu buldular.

Ceps raporunu birlikte yazan ve analizi Guardian için güncelleyen finans piyasaları araştırmacısı Damir Gojsic, 17 milyarderin dört yıllık dönemde tamamen veya kısmen sahip oldukları şirketler aracılığıyla AB çiftçilik yardımları aldığını buldu.

Damir Gojsic ”Milyarderlerle bağlantılı toplam para miktarı 3,3 milyar euro idi, ancak şirketler zinciri, miktarları sahiplik paylarına göre tartmak için çok karmaşık ve belirsizdi.” dedi.

Bilim insanları, çiftçileri doğayı yok etmeye iten Cap’teki “ters teşvikleri” eleştirdiler. AB çiftçilik sübvansiyonlarının %50-%80’inin insanların ve gezegenin sağlığı için daha iyi olacak yiyecekler yerine hayvancılığa gittiğini tahmin ediyorlar.

Çalışmaya dahil olmayan Leiden Üniversitesi’nde küresel değişim araştırmacısı olan Paul Behrens, “Daha sağlıklı bir gelecek için hızlı bir gıda geçişine ihtiyacımız var ve sübvansiyonlar değişim için en büyük ekonomik kaldıraçtır”  diyerek şöyle konuştu:

“Cap’teki eşitsizlik aşırı ve bu çalışma, en zengin toprak sahiplerinin sübvansiyonlardan ne kadar zengin olmaya devam ettiğini bir kez daha vurguluyor. Cap’teki şeffaflık zamanla iyileşmiş olsa da, halkın vergi parasının nasıl harcandığını ortaya çıkarmak için gereken dedektiflik çalışması miktarı şaşırtıcı.”

17 milyarderin çoğu yorum taleplerine yanıt vermedi. Bir avuç kişi yorum yapmayı reddetti.